Met complexiteit wordt in de systeemtheorie een eigenschap van een complex systeem of model bedoeld die niet is af te leiden uit elk van de afzonderlijke componenten maar alleen uit het systeem of model als geheel.
Trobar(14) 2019 acryl/o.i.inkt/potlood/grafietstift op museumkarton 23 x 30 cm
Jenseits der Sprache: buiten de taal om & durch die Sprache
Troubadours (van trobar = ‘vinden‘ / ‘bedenken‘) waren dichters en componisten. Als ze muzikaal niet begenadigd waren, lieten ze hun muziek uitvoeren door ‘jongleurs’. De term jongleur kreeg later een meer specifieke betekenis: een acrobaat die behendig is in het werpen en vangen van voorwerpen.
Marjolijn van den Assem laat mij in haar atelier het werk zien dat ze tot nu toe gemaakt heeft onder de titel ‘bewustzijn van schijn’. Die drie woorden staan boven paragraaf 54 van het eerste boek van ‘Fröhliche Wissenschaft’ van Friedrich Nietzsche. En inderdaad maakt de filosoof zich daarin vrolijk over een intense ontdekking die hij doet, die samenhangt met de eeuwige wederkeer van het gelijke. Die vrolijkheid spat met de hamerende intensiteit, die hem zo kenmerkt, van het papier.
Als Van den Assem iets van hem heeft overgenomen in haar jaren-, nee decennialange uiteenzetting met Nietzsche, dan is het deze hamerende intensiteit. In haar serie ‘bewustzijn van schijn’ geeft ze een tuin weer. Het is een min of meer bestaande tuin in ‘Het Zuiden’. Die tuin is er in het echt, maar hij wordt weergegeven met de macht die het geheugen heeft over de dingen. Alles in die tuin kan worden getransformeerd in iets anders. De kunstenaar ‘werkt in de tuin’: ploegt, egt, graaft, zaait, laat kiemen, groeien, bloeien, vervallen, vergaan, raapt op, legt apart, neemt mee, eet en drinkt er uit. Ze leeft in en met die tuin.
Ze brengt lagen aan. Het zeer harde H6 potlood werkt als een droge naald op het papier. Het graveert meer dan dat het tekent. Er is weinig van te zien. Later tekent ze verder met zachtere potloden, tot het zeer zachte B6: die maakt de gegraveerde ‘schade’ als schoonheid zichtbaar. Het papier wordt er bijna leerachtig door: gelooid en gepolitoerd door de met grafiet verzadigde handen van de kunstenaar.
Zien we nu die ‘tuin’? Of kijken we mee in het hoofd van Van den Assem? Beleven wij haar lotgevallen ter plaatse mee? Of is het geen van beiden en is wat wij zien een geheel autonoom proces dat zich in óns hoofd afspeelt, slechts aangereikt – laten we zeggen als een ingezaaid bloembed – door de kunstenaar?
In een essay van neurobioloog Jean-Pierre Changeux (‘De ‘Baricades Mysterieuses’ van onze hersenen’ over Antoine Watteau) lees ik hoe we kijken naar een kunstwerk. Het vermoeden bestaat dat het ondergaan van de esthetische complexiteit van een kunstwerk mogelijk is door een specifiek en zeer fijn vertakt netwerk van neuronen met een uitzonderlijke lengte en een enorm aantal onderlinge verbindingen. Het brein is daarbij een ‘betekenisgenerator’, die de op zichzelf betekenisloze realiteit, die buiten ons staat, een eigen interpretatie verschaft. Dus ja: wat wij waarnemen is een spel ín ons hoofd. Wij maken eigen beelden van dat wat ons wordt aangereikt. Zo zag ik in een aantal tekeningen van deze tuin een paard! Ik ken het werk van Van den Assem goed genoeg om daar geen paard in te willen verwachten. Dan zal het wel het Paard van Troje zijn, dat – zoals bekend – helemaal geen paard was, maar een container, van waaruit allerlei wapentuig en manschappen de stad werden binnengehaald. Precies dat deed mijn ‘paard’ in deze tuin, in deze tekeningen, in mijn hoofd.
Terwijl ik nog over mijn paard nadacht, sprak Marjolijn van den Assem over ‘de tuin als theater’. Ook dat kan je zien: een toneel, waarop zich een drama afspeelt. Een koningsdrama, want grootse ernst is er naast vrolijke wetenschap altijd in haar werk.
Wat een rijkdom! Wat een overgave aan ideeën, arbeid, bewustzijn, schijn. Het woord ‘overgave’ is zozeer van toepassing, zo geheel samenvallend met het kunstenaarschap van Van den Assem, dat we het bijzondere ervan nauwelijks meer opmerken. Die overgave is TOTAAL. Zij verliest zich om wezenlijks te vinden. Ik vertelde iets waarin deze zinsnede voorkwam: ‘alsof je leven ervan afhangt’. Meteen ergert zij zich aan het woord ‘alsof’. Natuurlijk hangt je leven ervan af! Kom op zeg!
Daarin ligt een grote kracht van kunstenaarschap: in dat totale, niets ontziende zelfverlies. En nu blijkt dat onze hersenen, bij het zien van een kunstwerk, het lezen van poëzie, het horen van muziek, niet alleen gebruikmaken van dat complexe netwerk van verbindingen, maar dat dat netwerk zich er tevens door ontwikkelt. Wij worden er in de meest letterlijke zin beter van kunst te ondergaan. Kunst maken en als een speer de wereld in slingeren is een diep-humane daad.
zie: BIBLIOTECA DEL SOL, an update about the high mountain library project by Louis de Cordier
“In 2010, high up in the Spanish Sierra Nevada, Belgian artist Louis De Cordier started an idealistic cross-border art & science project: the constructing of an ark containing important knowledge for future generations.”
‘In 2010 startte kunstenaar Louis De Cordier met de bouw van zijn Biblioteca Del Sol: een ondergrondse bibliotheek waar meer dan duizenden boeken en zaden worden bewaard, die tot op vandaag wordt aangevuld. Ver van vulkanen en kerncentrales moet deze bibliotheek dienen om de kennis te bewaren voor de volgende generaties.’
Met de “Aanbieding-van-de-maand!”
–sinds 1 oktober 2009– heb ik mijn eigen MATERIAALFONDS in het leven geroepen en het werkt.
May I present to you the one and only WORK OF ART OF THE MONTH: April 2019 ! Hier is de enige echteAANBIEDING VAN DE MAAND: april 2019 ! It can be yours for only / deze Speciale Aanbieding is -als buitenkansje- nu te koop voor slechts € 185,-
Polder 2008 acryl op museumkarton 23 x 30 cm Marjolijn van den Assem
Iedere eerste dag van de maand* plaats ik op mijn blog
een uniek “werk van de maand”.
Deze tekening, schildering of ruimtelijk werk is te koop voor € 185,-
De állereerste liefhebber van dit werk die zich bij mij meldt:
marjolijnvandenassem@me.com en na bericht van mij
€ 185,- overmaakt op mijn bankrekening,
krijgt het zo spoedig mogelijk thuisgestuurd.
(de verzendkosten betaal IK) KIJK DUS OP DE EERSTE DAG VAN DE MAAND OP MIJN BLOG
EN REAGEER!
* ATTENTIE: de volgende maand vangt
meteenna middernacht aan, het werk van de maand verschijnt dus op mijn blog
IN DE EERSTE MINUUT van de volgende maand!
Every first day of the new month, I am offering a work of art “of the month” on my blog for only € 185,- I will immediately post this work of art to the very first enthousiastic viewer sending me a mail to marjolijnvandenassem@me.com to tell me he/she can’t live without it and transfers € 185,- to me. SO WATCH OUT FOR THE FIRST DAY OF THE MONTH AND TAKE A LOOK AT MY BLOG!
Trobar (3) 2019 acryl/o.i.inkt/plastic/olijftakjes & stenen uit het Zuiden/ nietjes op museumkarton 23 x 31 x 3 cm
“(…) een miniscuul toneeltje, ruikend naar schmink en zich in het zweet werkende lichamen, te midden van kartonnen dozen uitpuilend van ondefinieerbare zaken: het domein van een armzalig komediantentroepje. Maar ik had de oorlog meegemaakt, ik had alle soldaten een voor een op het toneel zien neervallen. Ze hadden met vuur gespeeld en ik had erbij mogen zijn.”
Trobar (5) 2019 acryl/o.i.inkt/grafietstift/plastic/olijfblaadjes, Bougainvillea, glas en stenen uit het Zuiden/ nietjes op museumkarton 23 x 31 x 3 cm
Het leven verdwenen in denken: “(…) de veelzijdige expressie van een tot het uiterste opgeschroefd geestelijk en lichamelijk leven (…) Arnold Heumakers. NRC 25 augustus 2000
With the word trobar (French trouver, ‘to find‘, to ‘invent‘) * the Provençals described the spontaneous act of the poetic imagination and the kind of creation that is the result of it.
Les jardins(S) (7) 2017/2019 mixed media op museumkarton (detail) 260 x 138 x 27 cm
Aan de Mistral Een danslied
Mistralwind, jij wolkenjager leedverdelger, hemelrager, ik bemin je ongeremd! Bruisend, aan één schoot ontsproten eerstelingen, lotgenoten, eeuwig voor elkaar bestemd! (…) Als jij vroeg je stem liet schallen vloog ik langs de watervallen naar de gele duinenhaag. Ha! Daar kwam je van de helling, diamanten stroomversnelling, zegevierend naar omlaag. (…) Pluk hier bloemen ter memorie, één van elk tot eigen glorie en twee bladeren voor een krans. Laat ons dansen, troubadour zijn*, tussen heiligen en hoer zijn, God en wereld bindt de dans! (…) Jaag met mij de hemeldruilers, albedervers, sfeervervuilers, vierkant uit het hemelhuis! Vrije geest, laat ons getweeën stormen over vrije zeeën, mijn geluk komt met gebruis– (…)
Uit: Friedrich Nietzsche, ‘Liederen van prins Vogelvrij‘ Vertaling Ard Posthuma
* The word troubadour is a French form derived ultimately from the Occitaniantrobar: “to find,” “to invent”.
Onbevangen speelt de kleine grote man de onmacht uit.
De meesterlijke voorstellingen van Teun Hocks -een uniek overzicht vanaf de jaren 70 tot nu- ‘Van vroeg tot laat’ … beslaan een heel leven … 16 februari t/m 10 juni 2019 TEUN HOCKS NU in Stedelijk Museum Breda
Ook te zien én bovendien te koop t/m 30 maart 2019 bij: TORCH Amsterdam
“Een man met in zijn ene hand een stoffer en in zijn andere een blik onder een heldere sterrenhemel. Een man die met een schepnetje in zijn hand jacht maakt op in de lucht dwarrelende muzieknoten. Een jager wiens prooi zich achter hem bevindt. Het universum van Teun Hocks (Leiden, 1947) is melancholisch, surrealistisch, humoristisch en vervreemdend.”
Met de “Aanbieding-van-de-maand!”
–sinds 1 oktober 2009– heb ik mijn eigen MATERIAALFONDS in het leven geroepen en het werkt.
May I present to you the one and only WORK OF ART OF THE MONTH: March 2019 !
Hier is de enige echteAANBIEDING VAN DE MAAND: maart 2019 !
It can be yours for only / deze Speciale Aanbieding is -als buitenkansje- nu te koop voor slechts € 185,-
Kopen? Mail to: marjolijnvandenassem@me.com
Aanbieding!/March-offer! = VERKOCHT!/SOLD! collection Ingrid Blans
(EIGEN)(7) 2014 potlood/grafietstift/o.i.inkt
op museumkarton 46 x 30 cm zie: (EIGEN)
“Sometimes a scream is better than a thesis” Manfred Eigen
Iedere eerste dag van de maand* plaats ik op mijn blog
een uniek “werk van de maand”.
Deze tekening, schildering of ruimtelijk werk is te koop voor € 185,-
De állereerste liefhebber van dit werk die zich bij mij meldt:
marjolijnvandenassem@me.com en na bericht van mij
€ 185,- overmaakt op mijn bankrekening,
krijgt het zo spoedig mogelijk thuisgestuurd.
(de verzendkosten betaal IK) KIJK DUS OP DE EERSTE DAG VAN DE MAAND OP MIJN BLOG
EN REAGEER!
* ATTENTIE: de volgende maand vangt
meteenna middernacht aan, het werk van de maand verschijnt dus op mijn blog
IN DE EERSTE MINUUT van de volgende maand!
Every first day of the new month, I am offering a work of art
“of the month” on my blog for only € 185,-
I will immediately post this work of art to the very first enthousiastic viewer sending me a mail to marjolijnvandenassem@me.com to tell me
he/she can’t live without it and transfers € 185,- to me.
SO WATCH OUT FOR THE FIRST DAY OF THE MONTH
AND TAKE A LOOK AT MY BLOG!
In mijn werk destilleer ik uit denkbeeldige wandelingen
de details die ooit mijn aandacht trokken; die ik ‘kenmerkend opsloeg’ en vergat.
Zie: Boijmans
Verschanst, vergrendeld, beveiligd, de gewapende stilte van mijn atelier.
De stilte van mijn atelier2018 potlood (6H t/m 8B) op museumkarton 29 x 23 cm Marjolijn van den Assem in de Stiltecollectie van De Ketelfactory Schiedam
Nu te zien in de tentoonstelling:
stil 26 januari t/m 14 juli 2019 De Ketelfactory Schiedam
64 kunstenaars maakten een werk (maximaal 30 x 30 x 30 cm) over ‘stilte’ voor de TIENDE verjaardag van De Ketelfactory en vulden zó het ‘slapende’ Stiltemuseum van het Osthaus Museum in Hagen (D) aan.
Van boven naar onderen: Philip Akkerman, Marina Abramovic, Loek Grootjans, tentoonstelling ‘stil’ (detail), Kinke Kooi, Winnie Teschmacher, Stilte-bibliotheek (detail), Mirjam Kuitenbrouwer, Olphaert den Otter, Florette Dijkstra
“Wir lagen fröhlich wie zwei Seeigel in der Sonne. (…) Ihr getreuer Seelen-Nachbar, F. Nietzsche”
an Heinrich Köselitz in Venedig, Genovaden 5. Februar 1882
Onze kaarten hebben we achtergelaten, ergens, niet boos, niet weemoedig: ze vertelden ons wat we al wisten, waar we vandaan kwamen. Niet waar we waren.
Met de “Aanbieding-van-de-maand!”
–sinds 1 oktober 2009– heb ik mijn eigen MATERIAALFONDS in het leven geroepen en het werkt.
May I present to you the one and only WORK OF ART OF THE MONTH: February 2019 !
Hier is de enige echteAANBIEDING VAN DE MAAND: februari 2019 !
It can be yours for only / deze Speciale Aanbieding is -als buitenkansje- nu te koop voor slechts € 185,-
Kopen? Mail to: marjolijnvandenassem@me.com
Aanbieding!/February-offer! = VERKOCHT!/SOLD! collection Van de Venne
Langs de Lek 2010 o.i.inkt op museumkarton 23 x 30 cm
Marjolijn van den Assem
Iedere eerste dag van de maand* plaats ik op mijn blog
een uniek “werk van de maand”.
Deze tekening, schildering of ruimtelijk werk is te koop voor € 185,-
De állereerste liefhebber van dit werk die zich bij mij meldt:
marjolijnvandenassem@me.com en na bericht
€ 185,- overmaakt op mijn bankrekening,
krijgt het zo spoedig mogelijk thuisgestuurd.
(de verzendkosten betaal IK) KIJK DUS OP DE EERSTE DAG VAN DE MAAND OP MIJN BLOG
EN REAGEER!
* ATTENTIE: de volgende maand vangt meteenna middernacht aan, het werk van de maand verschijnt dus op mijn blog
IN DE EERSTE MINUUT van de volgende maand!
Every first day of the new month, I am offering a work of art
“of the month” on my blog for only € 185,-
I will immediately post this work of art to the very first enthousiastic viewer sending me a mail to marjolijnvandenassem@me.com to tell me
he/she can’t live without it and then transfers € 185,- to me.
SO WATCH OUT FOR THE FIRST DAY OF THE MONTH
AND TAKE A LOOK AT MY BLOG!
Het Chabot Museum Rotterdam heeft met genoegen
mijn schenking aanvaard van het schilderij Oubliable(37) 2000 olieverf op linnen 100 x 120 cm
ter herinnering aan de tentoonstelling INLEVEN/INLIJVEN.
In deze tentoonstelling in 2017
in het Chabot Museum Rotterdam
werd het schilderij uit de serie Oubliable,
getoond naast het schilderij van Henk Chabot Zonovergoten landschap.
In combinatie met mijn schenking van de tekeningenserie via campagnano(1 t/m 21) 2002/2003
potlood op museumkarton 33 x 23 cm elk ( 28-delig )
vertegenwoordigt het schilderij Oubliable(37)
mijn dubbele verbondenheid en
bewondering voor het teken- en schilderkunstige oeuvre van Chabot.
zie: Schenking(4)
Henk Chabot
Zonovergoten landschap 1947/48 olieverf op doek 85 x 101 cm
collectie Chabot Museum Rotterdam/collectie Grootveld
Jisca Bijlsma, directeur Chabot Museum Rotterdam
op Facebook: “PRACHTIGE TOEVOEGING! Enorme belangrijke aanwinst voor de collectie, in relatie tot schilderij Zonovergoten landschap van Chabot, getoond in de tentoonstelling
INLEVEN / INLIJVEN zie ook het bijbehorende Cahier! DANK Marjolijn!!”
