SaaleQuelle(3)(4)(5) 2012 o.i.inkt/potlood
op museumkarton122 x 92 cm elk (werkfoto in atelier)
collectie: Radboud Universiteit Nijmegen (Faculteit Filosofie)
Woord uitgesproken door Drs. DAAN VAN SPEYBROECK
bij de INAUGURATIE van SaaleQuelle (3)(4)(5) van Marjolijn van den Assem,
Faculteit Filosofie, Radboud Universiteit Nijmegen:
“Toen vorig jaar Paul van Tongeren een Nietzsche symposium organiseerde werd besloten om samen met de Commissie Beeldende Kunst van de Universiteit – waarvan ik toen de kunstcoördinator was – er eveneens een tentoonstelling mee te verbinden. Hij stelde voor Marjolijn van den Assem uit te nodigen omdat zij als beeldend kunstenaar al jaar en dag met het oeuvre van Friedrich Nietzsche is begaan:
ze leest zijn teksten
ze reist hem na en maakt de wandelingen die hij maakte.
ze leeft zich in in de vrouwen aan wie hij brieven schreef.
En vanuit deze ‘gesteldheid’ maakt ze haar kunst.
Na afloop van het symposium besloot de Commissie Beeldende Kunst het drieluik dat thans ingehuldigd wordt aan te kopen. Het is immers de betrachting van de Commissie om voor de universiteit kunst te verzamelen die in dialoog is met de wetenschappen op de universiteit beoefend. En waar komt het werk van Marjolijn van den Assem beter tot zijn recht dan bij filosofie? Het wordt er van nu af aan ook permanent geëxposeerd.
Het werk bestaat uit drie delen die mooi op elkaar aansluiten zelfs een zekere ontwikkeling doormaken. Het laat niet alleen iets van Nietzsches filosofie zien, ook toont het op indringende wijze hoe met dit gedachtegoed beeldend en artistiek kan worden omgaan:
Op het eerste tableau staat veel tekst te lezen: de kunstenaar schreef immers hele passages uit het werk van Nietzsche over, maar ze legt zich niet neer bij alleen maar de tekst; we zien reeds andere krachten opduiken die de leesbaarheid komen verstoren.
In het volgende tableau zien we het schrift verdwijnen ten voordelen van een schriftuur en het zijn natuurelementen die opduiken. We onderkennen – denkend aan de vele wandelingen – een soort horizon met stromend water, met een zekere plantengroei en wolken.
In het derde tableau zijn de krachten die de tekst voortbrengt de intensiteiten die aan de grondslag ervan liggen ontketend en in hun volle expansie aanwezig – chaotisch.
In zekere zin vindt een deconstructie – om een filosofische term te gebruiken – van de tekst plaats, terwijl onderin ook kleine subtiliteiten te zien zijn, waarvan we niet weten of ze nog niet gedeconstrueerd zijn of dat er zich een reconstructie begint te manifesteren.
We kunnen zeggen dat de kunstenaar gaandeweg overstapt van AANTONEN – via de tekst – naar een TONEN – via het beeld – en de spanning tussen woord en beeld wordt krachtig getoond. De filosofie als talige discipline, zit nu eenmaal opgesloten in het woord, en dit wordt hier opengebroken. De beeldend kunstenaar voelt zich niet meer gebonden door wat er letterlijk geschreven staat, terwijl wij uitgenodigd worden de tekst niet langer enkel letterlijk te nemen in zijn eenduidige communicatie maar de intensiteit, waar hij het resultaat van is, zijn bezieling te laten winnen ten koste van hun begrijpelijkheid.
Het is geen kwestie meer van VAT TE KRIJGEN op de tekst.
Het gaat erom zich aan de tekst OVER TE GEVEN.
Daarom is het zowel een sterk werk van Marjolijn van den Assem als dat het relevant is om aan filosofen te laten zien. De teksten van Nietzsche en andere filosofen worden niet langer gevangen in een stramien maar juist de kracht die erin steekt wordt geopenbaard. Op deze wijze helpen kunst en filosofie elkaar wederzijds om drempels te nemen.”
Daan Van Speybroeck sprak bovenstaande tekst op 13 mei 2013,
bij de INAUGURATIE van SaaleQuelle (3)(4)( 5) van Marjolijn van den Assem,
op de Faculteit Filosofie, aan de Radboud Universiteit Nijmegen.
zie: Aankoop(2)
zie: Radboud Universiteit Nijmegen(3)
zie: Artist-in-residency
zie: Dauerleihgabe
zie: Radboud Universiteit Nijmegen(1)
zie ook: Marc van Dijk in Trouw 9-3-2012
SaaleQuelle (detail van driedelig werk) 2012
o.i.inkt/potlood op museumkarton 122 x 92 cm.
Marjolijn van den Assem
collectie: Radboud Universiteit Nijmegen (Faculteit Filosofie)
(foto: Hans Timmer)
zie: Genootschapslezing in Museum Boijmans Van Beuningen.
