Tom van As en ik schilderen
al sinds 1991 op dinsdag ‘en plein air’.
Zo lang is het al geleden
dat Tom mij dringend verzocht om
‘slechts vier keer mee te gaan om buiten te schilderen’ .
Aan die onontkoombare oproep
gaf ik destijds met tegenzin gehoor.
Inmiddels blijken onze zomerse buiten-sessies
in strakke banen te zijn geleid
door allerlei vaste rituelen:
Tom bepaalt de locatie, ik rij ons er heen.
Tom kent het landschap op zijn duimpje,
ik ben al na één kilometer verdwaald.
Maar ik bestuur de auto,
volgeladen met attributen
voor een werkdag in de polder,
de richtingaanwijzingen van Tom
worden door mij terstond uitgevoerd.
Op weg naar de vooraf door Tom bepaalde plek
vinden heftige discussies plaats
over schilderen en tekenen in het algemeen
en onze eigen werkhouding in het bijzonder.
Ter plekke aangeland begint het foeteren.
Het landschap is namelijk per definitie ‘te wijds’,
de rivier ‘te onstuimig’ of
de wolkenpartijen ‘te veranderlijk’.
Ga d’r maar aanstaan!
Toch kiezen we uiteindelijk ijsberend,
turend en talmend onze standplaats.
Het stormt, het staat op regenen,
er heerst hittegolf,
een muggenplaag,
nieuwsgierig melkvee dringt zich op
en bovendien is het hoofd vol met belangrijker zaken
dan een landschap schilderen.
Wat doet een mens zichzelf áán?!
Schilderwater komt uit de sloot,
een windvlaag schept het zojuist opgezette palet,
de hitte is verzengend,
in een schilderhand wordt gestoken door een daas,
de tang om een tube met vastgedroogde schroefdop
los te draaien blijkt nog thuis te liggen …
Tot overmaat van ramp zijn er nieuwsgierige passanten.
Tot op het moment van plotseling opgekomen werkdrift
– door een verleidelijk uitzicht of inzicht –
is er slechts twijfel en wanhoop.
Maar dan, ineens, grijpt de vervoering in …
Wàt een dramatiek in die wolken!
Hoe ontstaat eigenlijk zo’n golf in de Lek?
Is een bocht in een landweg eigenlijk wel te schilderen?
Wàt een traliewerk vormen de schaduwen
van een bomenrij!
Kwasten en verf, papier en gedachten
worden meegesleurd in de haast om vast te leggen,
zich te verliezen in wat slechts zichtbaar lijkt
voor de schilder, elk op eigen wijze.
Vàn de wereld, IN de wereld, ópgegaan.
Tot het voorbij is.
Het resultaat valt daarna meestal afkeuring te beurt.
Redenerend rijden we huiswaarts, moe en ontevreden.
Als de schilderingen bij Tom thuis
tegen de wand worden gezet
begint het bekritiseren van elkaars werk:
‘Schilderen van landschappen is een onmogelijke opgave.’
Tot besluit van de werkdag serveert Tom de dagschotel.
De discussie wordt vol vuur hervat:
het was weer niks deze dag,
de schilderbuit valt altijd tegen.
En toch … eenmaal terug in het eigen atelier
doen de schilderingen hun verhaal
van wat er te zien was,
die dag in de buitenwereld.
Tom en ik hebben het ieder
op onze eigen wijze ervaren
en vastgelegd, want:
‘Schilderen doe je op je eentje’
Bovenstaande tekst heb ik geschreven
voor de tentoonstelling
‘schilderen doe je op je eentje‘
Tom van As en Marjolijn van den Assem
in Streekmuseum voor de Krimpenerwaard,
Krimpen a/d IJssel, 2007
zie: atelierbezoek (4)
zie: snijden.
zie: oogst
zie: stroomopwaarts (2)
Hallo Marjolein,
Heerlijk om je blog te mogen lezen en om naar de mooie schilderijen te kijken. Je krijgt een stukje van jou en je leven erbij.
Waarschijnlijk hebben jullie de prachtige Hoekse Waard al ontdekt met buitenschilderen.
Mochten jullie op donderdag in de Hoekse Waard schilderen dan zorg ik voor een luch of borrel met hapjes. Dit is namelijk mijn vrije dag.
vriendelijke groet,
Jeanne
Lieve Marjolein
Nog maar eens proberen. Ik vind je blog er heel mooi uitzien en interessant om te lezen. Schitterend die schildering van de pine bomen.
We schilderen volgende week maandag of dinsdag, ik hoor het nog van Tom.
Lieve Marjolijn,
Vorige week voor de laatste keer dit jaar met Tom buiten geschilderd.
Tom koos voor de uiterwaarden van de Lek, harde wind en koud.
Het licht was onbarmhartig helder, ik raakte meer en meer in mijn element daar achter de dijk, midden in het mij vertrouwde landschap. Zoekend naar de juiste plek,rekening houdend met het ritme van eb en vloed.
Buiten schilderen, het is geluk ervaren en afzien tegelijk.
Ik miste je.
Liefs, Edy
Het buitenschilderDRIEmanschap gaat met winterreces, hou je goed, Everdina en werk-ze!