Like troubadours or bards, trobairitz were female musicians and storytellers. They composed, wrote verses and performed, trobairitz are exceptional in musical history as the first known female composers of Western secular music.
Een trobairitz was een vrouwelijke performer, dichter, componist, bard, troubadour (12e en 13e eeuw.). Het woord trobairitz is afgeleid van het provençaalse trobar, dat vinden / bedenken betekent.
Trobairitz became active writers, with their own voice, (but often not distinguish from male-authored works). They were accepted and respected by their male contemporaries, who created and protected the troubadour system.
Met de “Aanbieding van de maand” –sinds 1 oktober 2009– heb ik mijn eigen MATERIAALFONDS in het leven geroepen en het werkt.
May I present to you the one and only WORK OF ART OF THE MONTH: February 2020 ! Hier is de enige echteAANBIEDING VAN DE MAAND: februari 2020 ! It can be yours for only / deze Speciale Aanbieding is -als buitenkansje- nu te koop voor slechts € 185,- Kopen? Mail to: marjolijnvandenassem@me.com
An der Saale 2012 o.i.inkt op museumkarton 23 x 30 cm Marjolijn van den Assem
Iedere eerste dag van de maand* plaats ik op mijn blog een uniek “werk van de maand”. Deze tekening, schildering of ruimtelijk werk is te koop voor € 185,- De állereerste liefhebber van dit werk die zich bij mij meldt: marjolijnvandenassem@me.com en na bericht van mij € 185,- overmaakt op mijn bankrekening, krijgt het zo spoedig mogelijk thuisgestuurd. (de verzendkosten betaal IK) KIJK DUS OP DE EERSTE DAG VAN DE MAAND OP MIJN BLOG EN REAGEER!
* ATTENTIE: de volgende maand vangt
meteenna middernacht aan, het werk van de maand verschijnt dus op mijn blog
IN DE EERSTE MINUUT van de volgende maand!
Every first day of the new month, I am offering a work of art “of the month” on my blog for only € 185,- I will immediately post this work of art to the very first enthousiastic viewer sending me a mail to marjolijnvandenassem@me.com to tell me he/she can’t live without it and transfers € 185,- to me. SO WATCH OUT FOR THE FIRST DAY OF THE MONTH AND TAKE A LOOK AT MY BLOG!
In de serie vrijdagavond met Chabot waren te gast in het Chabot Museum Rotterdam: Florette Dijkstra op 8 november 2019 Marjolijn van den Assem op 13 december 2019 en op 7 februari 2020 waren dat Arno Kramer, Carlijn Mens, Nan Groot Antink
De privécollectie die Armando aanlegde van tekeningen van zijn collega’s schonk hij aan het Chabot Museum Rotterdam, zie: Armando’s tekeningen-collectie Te zien van 19-09-2019 / 07-03-2020 in de tentoonstelling ‘Ik voel me hier gewoon thuis’ -Armando’s lievelingen- Chabot Museum Rotterdam.
ARMANDO’S LIEVELINGEN in zijn tekeningen collectie:
Ko Aarts, Leon Adriaans, Greet van Amstel, Marion Angulanza, Anutosh, Marlies Appel, Martin Assig, Marjolijn van den Assem Margreet Baas, Laila Bachtiar, Joseph Barbiero, Hannah van Bart, Franz Bender, Jaap Berghuis, Ansuya Blom, Raymond Boekelder, Karl Bohrmann, Anna Bolten, Mario de Brandere, Fons Brasser, Frank van der Broeck, Hans Broek, Sjoerd Buisman, Jan de Beus, Karoline Bröckel, Abraham David Christian, Adam Colton, Lovis Corinth, Henryk Csesnik, Walter Dahn, Kris van Dessel, Walter Dexel, Florette Dijkstra, Damlan Valles Dila, Charles Donker, Femmy van Doodenweerd, Marcel van Eeden, Paul van der Eerden, Otto Egberts, Herbert Egt, Friedrich Einhoff, Adine Engelman, Leonard Fink, Johann Fischer, Fridolin Frenzel, Hamish Fulton, Johannes Geccelli, Joris Geurts, Hubertus von der Goltz, Nan Groot Antink, Klaas Gubbels, Bettie van Haaster, Klaus Hack, Kristelle Hawaluk, Henri Heerbrant, Frank van Hemert, Helmut Hladisch, Berend Hoekstra, Tjibbe Hooghiemstra, Wolfgang Hueber, Henri Jacobs, Foma Jaremtschuk, Hans Juchser, Ama Kaag, Jaap Kaal, Salim Karami, Peter Keizer, Veronika Kellndorfer, Caroline Klaassen, Franz Kernbeis, Paul Klemann, Przemyslaw Kiebzak, Bernd Koberling, Arno Kramer, Reinier Lucassen, Inge Mahn, Herman Makkink, RaquelMaulwurf, Martin McMurray, Carlijn Mens, Sal Meyers, Nello Mirando, Carlos Mosquera, Kurt Mühlenhaupt, Herta Müller, Evelien Nijeboer, Nikifor, Ronald Noorman, Gorke Notebomer, Mai van Oers, Hansje van Ooijen, Anne van de Pals, Jürgen Partenheimer, Vygantas Paukste, Uta Pfeiffer, Henri Plaat, Hans Ploos van Amstel, Jaap Ploos van Amstel, Eddy Posthuma de Boer, André Prues, Arnulf Rainer, Susanne Ramolla, Mariëtte Renssen, Lon Robbé, Kinga Roder, Jan Roeland, Ingo Ronkholz, Gisela Schattenburg, Riky Schellart, Cornelia Schleime, Sava Sekulic, Carlos Mosquera, Günter Schützenhofer, Joseph Semah, Giuseppe Spagnulo, Arjanne van der Spek, German Stegmaier, Yvonne Strang, Antonia Talamini, Antoni Tàpies, Pascale Ticheler, Jana Troschke, Oswald Tschirtner, Piet Tuytel, Ulay, Berry le Va, Ludwig Vandevelde, Rob de Vries, August Walla, Roy Wenzel, Co Westerik, Terry Winters, Henk van Woerden, Agatha Wojciechowsky, Robert Zandvliet, Frank Michael Zeidler e.a.
Tegenbrief (18) (detail) 2019 (werkfase in atelier) o.i.inkt/ acryl/oliepastel/grafietstift/nietjes op museumkarton 130 x 130 x 8 cm
In het bewustzijn van de schijn van een parallelle werkelijkheid, de denkweg beeldend gevolgd of opgeroepen, het vruchtbaar geblekene medegedeeld – in ‘brief’ of Tegenbrief – blijkt het schouwspel ondermijnd.
In the consciousness of the semblance of a parallel reality, visually followed or evoked the path of thought, communicated what has proved to be fruitful -in ‘letter‘ or Counter letter – the show appears to be undermined.
‘Codam, a world class curriculum to empower the next generation of tech talent’ zie: Codam As an admirer of Corinne Vigreux, – her entrepreneurship and the inspiring and idealistic way* in which she set up Codam – the invitation by and the collaboration with the Codam students as ‘Codam Art Curators’ has moved me.
‘incorporare’ 05-02-2020 / the exhibition is extended until later ( due to Covid 19) Exhibition of a selection of my work by the Codam Art Curators from the ‘Seelenbriefe‘ and ‘language of the thawing wind‘ books, zie: Books
a special event will be organized to celebrate this exhibition (the date will be announced later)
Lichtzwaar! (3) 2013 ink/staples on museum cardboard 95 x 95 x 5cm
Met de “Aanbieding-van-de-maand!” –sinds 1 oktober 2009– heb ik mijn eigen MATERIAALFONDS in het leven geroepen en het werkt. May I present to you the one and only WORK OF ART OF THE MONTH: January 2020 ! Hier is de enige echteAANBIEDING VAN DE MAAND: januari 2020 ! It can be yours for only / deze Speciale Aanbieding is -als buitenkansje- nu te koop voor slechts € 185,- Kopen? Mail to: marjolijnvandenassem@me.com
Polder langs de Lek 2009 acrylverf/o.i.inkt op museumkarton 23 x 30 cm Marjolijn van den Assem
Iedere eerste dag van de maand* plaats ik op mijn blog een uniek “werk van de maand”. Deze tekening, schildering of ruimtelijk werk is te koop voor € 185,- De állereerste liefhebber van dit werk die zich bij mij meldt: marjolijnvandenassem@me.com en na bericht van mij € 185,- overmaakt op mijn bankrekening, krijgt het zo spoedig mogelijk thuisgestuurd. (de verzendkosten betaal IK) KIJK DUS OP DE EERSTE DAG VAN DE MAAND OP MIJN BLOG EN REAGEER!
* ATTENTIE: de volgende maand vangt
meteenna middernacht aan, het werk van de maand verschijnt dus op mijn blog
IN DE EERSTE MINUUT van de volgende maand!
Every first day of the new month, I am offering a work of art “of the month” on my blog for only € 185,- I will immediately post this work of art to the very first enthousiastic viewer sending me a mail to marjolijnvandenassem@me.com to tell me he/she can’t live without it and transfers € 185,- to me. SO WATCH OUT FOR THE FIRST DAY OF THE MONTH AND TAKE A LOOK AT MY BLOG!
‘Als het ooit aan de orde is, zal je versteld staan van wat je weet’
Op de fiets over de Schaardijk langs de Nieuwe Maas is een mooie reis naar het atelier van Marjolijn van den Assem, dat zich samen met het woonhuis en architectenbureau van haar man bevindt in een nauwelijks opvallende strakke doos boven de rivier. Eenmaal binnen word ik omringd met prachtige doorkijkjes en bijzondere kunstwerken. Op de inpandige brug naar haar werkruimte maakt Van den Assem mij attent op een prachtig klein schilderij. Zij schilderde het toen ze 11 jaar oud was. Het is het begin van een gesprek dat ons voert van onbegrepen verlangens via Friedrich Nietzsche naar een takkenwijf.
Marjolijn van den Assem (Rotterdam, 1947) behoort al decennia tot de top van de Nederlandse tekenkunst. Haar werk is op veel plekken in binnen- en buitenland te zien en ook in vele verzamelingen opgenomen. Zoals wel vaker ging dit echter niet zonder slag of stoot. “In mijn jeugd was ik een periode extreem verlegen en voelde me onbegrepen. Ik identificeerde me met kunstenaars en dichters, maar vond geen weerklank bij mijn omgeving. Mijn vader had een eigen bedrijf en zo zijn ideeën over de toekomst van zijn kinderen. Daar paste een kunstenaarschap natuurlijk helemaal niet in, hooguit als leuke hobby. Ik ben vanuit Emmen, waar ik op jonge leeftijd met mijn ouders naar toe was verhuisd, toch weer terug gegaan naar Rotterdam om daar de Academie te gaan doen. Uiteindelijk heb ik het niet afgemaakt, omdat ik in verwachting was van onze dochter en me daardoor ineens tien jaar ouder voelde dan de rest van mijn academie-klas”.
Van de vroegste jaren als professioneel kunstenaar (“volgens mij word je als kunstenaar gebóren!”) kan Van den Assem zich nauwelijks iets herinneren. “Dat is een blinde vlek. Wel weet ik nog dat ik een tentoonstelling had bij Albert Waalkens in Finsterwolde (1978) en in het Groninger Museum (1981, 6 Nederlandse kunstenaars in de verzameling Mohr-Mathon). Daarover verscheen toen ook een artikel van Hans Vogels in de Volkskrant over fundamentele tekenkunst. “Op dat moment realiseerde ik me dat ik gezien werd”.
Een doorslaggevende gebeurtenis in haar artistieke loopbaan noemt Van den Assem de ontmoeting met Josine de Bruyn Kops (1940-1987), die directeur was van Museum Gouda van 1976-1986. “De ontmoeting met haar en later ook met Liesbeth Brandt Corstius, hun beider steun en stimulans zijn erg belangrijk voor mij geweest. Mijn manier van werken was toen heel monomaan en teruggetrokken, het was mijn manier van overleven. De Bruyn Kops en Brandt Corstius gaven me solotentoonstellingen in hun musea in Gouda en Arnhem omdat ze vonden dat mijn werk de buitenwereld in moest, gezien moest worden, ze dachten dat dat ook bemoedigend zou kunnen zijn voor andere vrouwelijke kunstenaars!”
Van den Assem was toen al bezig met werk dat voortkwam uit haar intense interesse in het werk van de filosoof Friedrich Nietzsche. “Ik heb me in het werk van Nietzsche ingevochten en tankte daar enorm veel zelfvertrouwen uit. Maar daar vertelde ik niemand over, dat was voor mij immers geen werk maar een onontkoombaarheid, de enige manier om mijn hersenen in gang te zetten. Van de kunstenaar John van ’t Slot kreeg ik een nog niet geopend exemplaar van Ecce Homo, dat ik zelf pagina voor pagina heb opengesneden en ‘veroverd’, het werd mijn favoriete Nietzsche-boek.
Daarna ben ik zeer gedisciplineerd Nietzsches hele oeuvre én vele interpretaties daarvan gaan lezen, ook als ik daar toen soms weinig van snapte. Een goede vriend en leidsman, die toen belangrijk voor mij was zei echter: Als het ooit aan de orde is, zal je versteld staan van wat je weet.”
Marjolijn van den Assem kwam dus rond haar dertigste levensjaar op het spoor van Nietzsche en begon de reizen die hij maakte na te reizen en de plaatsen waar hij werkte te bezoeken. Enkele jaren na de val van de Muur, tijdens een reis door het oosten van Duitsland, kwam ze aan in Naumburg (an der Saale), een stadje dat zich in deplorabele staat bevond. Aan het vervallen Nietzsche-Haus hing een briefje met de boodschap dat er een Nietzsche Gesellschaft zou worden opgericht, inclusief het adres van de oprichters. “Toen ik thuis kwam, heb ik een briefje geschreven dat ik graag lid zou willen worden en de Duitse marken die we van onze vakantie over hadden heb ik er bijgevoegd als aanbetaling. Nooit meer wat gehoord, totdat ik een jaar of tien later een pasje ontving als Mitglied. Weer jaren later werd ik gebeld door Paul van Tongeren (Nietzsche Research Group, Nijmegen) die door de directeur van het Nietzsche Dokumentationszentrum Naumburg was gevraagd om te bemiddelen voor een solotentoonstelling aldaar.
Ik sprong een gat in de lucht! Mij werd min of meer opgedragen om een werk te maken speciaal voor een ruimte van zes meter hoog. Maar werk in opdracht maken doe ik zelden, het past niet bij mijn werkwijze. Gelukkig wist Jisca Bijlsma (nu directeur Chabot Museum, Rotterdam), mijn curator voor deze tentoonstelling Seelenbriefe, mij ervan te overtuigen dat het me in dit speciale geval wèl zou lukken. Ik heb me toen in mijn atelier teruggetrokken en een werk gemaakt dat uiteindelijk een ereplaats kreeg naast het borstbeeld van Nietzsche, daar ben ik nog steeds enorm trots op. Op een rol van tien meter heb ik kleine tekeningen gemaakt, die langzaam steeds ruimtelijker werden, op het eind kropen ze echt letterlijk uit die rol.”
Van den Assem leidt me door haar atelier en vertelt over een tentoonstelling waar ze nu mee bezig is, Big Art in de Bijlmerbajes (2018). Ze wil het monumentale werk dat ze in Naumburg liet zien, daar in een gymzaal tonen, maar terwijl ze erover praat, neemt haar irritatie toe. “Ik voel me steeds meer geroepen mijn beroepsgroep in bescherming te nemen. Het blijkt zoals nu dat je ruimte ter beschikking krijgt, maar er verder helemaal niets wordt geregeld, geen vervoer, geen steiger, geen assistentie, geen honorarium. Dat zie je echt steeds meer, ook in musea, iedereen wordt betaald, behalve de kunstenaar. De kunstenaar is vaak de pineut, het kind van de rekening. Helaas is het zo dat je niet kunt leven van je kunstenaarschap, ondanks regelmatig goede verkopen en stipendia. Ik heb gelukkig nog mijn ‘werk van de maand’, mijn eigen materiaalfonds op mijn blog, waarmee ik van de opbrengst iedere maand materialen bij Harolds kan gaan kopen. Marjolijn is commercieel, zeggen collega’s dan, ja, gelukkig wel, want daardoor kan ik dóórwerken en hoef geen leningen af te sluiten die ik later weer terug moet betalen.”
Marjolijn van den Assem heeft geleerd haar stem te gebruiken. Zij behoort bijvoorbeeld tot de weinigen van haar generatie die zeer actief is op sociale netwerken en heeft een eigen blog waarop ze regelmatig post en haar opvattingen deelt. “Als kunstenaar moet je karakter hebben om je in het leven staande te houden. Veel mensen zeggen dat ik zo aardig en coöperatief ben, maar ondertussen ben ik door alle ervaringen ook een takkenwijf geworden wanneer dat noodzakelijk is. Uiteindelijk ben ik dus toch volwassen geworden.”
