potlood op papier

Een prachtig voorbeeld van de ontroering
die een potlood en een papiertje
teweeg kunnen brengen
vind ik een tekening van Pjotr Mitoeritsj (1887-1956)
van de Russische dichter
Velimir Chlebnikov op zijn sterfbed, uit 1922.
Sober, gedetailleerd, trefzeker
en vol mededogen is verbeeld
wat niet te vatten is.
De titel vult aan, tezamen vormen ze een meesterwerk.
Deze krantenknipsel-tekening hangt al
vele tientallen jaren in mijn atelier,
als toonbeeld van de meest rechtstreekse verbeelding
van diepe bewogenheid.

Uit:
NRC Handelsblad op 11-2-1994
bij een boekbespreking door Bernard Hulsman.

Jevgenij Kovtoen poneert in het boek
“Russische Avant-Garde, Chlebnikov
en zijn tijdgenoten
Malevitsj, Filonov, Tatlin en Mitsoeritsj”
dat de dichter Chlebnikov een beslissende invloed
heeft gehad op de beeldende kunst
van de Russische avant-garde, dat hij:

“de ziel, het lichtgevende middelpunt was,
wiens artistieke stralen de wegen
van veel kunstenaars verlichtten“.

In het boek komt een mooi verslag voor
– geschreven door Mitsoeritsj-
van de laatste anderhalve maand
van het leven van de zieke dichter Chlebnikov.
Over hoe hij steeds verder verzwakte
en tenslotte in een klein badhuis stierf:
“We begroeven Velimir
op het dorpskerkhof van Roetsj,
in de linkerhoek
vlakbij de omheining van het kerkhof,
die parallel liep aan de achtermuur,
tussen een spar en een den.
Vasiljev heeft hem vervoerd.
Het regende.”

Grafschrift in kobalt:
“De Eerste Voorzitter van de Aardbol
– Velimir Chlebnikov.”
Het grafschrift is een verwijzing naar
Chlebnikovs zoektocht naar
“het alfabeth van de sterrentaal”,
een universeel verstaanbare taal,
die niet was gebaseerd op woorden
maar op klanken.