‘Ongehoord’: Museum Gouda(2)

Curator Jorien Soepboer
voor het werk ‘precious’ (‘dienstbaar/deelbaar/dierbaar’)
uit 1981 (!)
Marjolijn van den Assem
collection Museum Gouda
foto: Fred Ernst

Zes eeuwen geschiedenis
door de ogen van vrouwen
uit de collectie van Museum Gouda.
Ruim 30 ijkpunten
die de voortdurende golfbeweging
van emancipatie markeren.
Deze verhalen, vaak vergeten of verborgen,
worden verteld in
‘Ongehoord, verzamelde vrouwen’.

Tentoonstelling
Ongehoord – Verzamelde vrouwen
Museum Gouda
Curator Jorien Soepboer
8 maart 2025 – 22 februari 2026

Mazen in een mannenwereld

Van huisvrouwen tot kunstenaars,
vrouwen hebben altijd een onmiskenbare rol gespeeld,
ondanks de beperkte erkenning in hun tijd.
Vrouwen in alle lagen van de samenleving
hebben in de vroegmoderne tijd aanzienlijke zelfstandigheid,
maar ze laten maar weinig tastbare sporen na.
In de archieven worden de meeste vrouwen
enkel aangeduid als huisvrouw, echtgenote,
moeder of dochter van een man.
Hoe positioneerde zij zich in een wereld
die vaak door mannen werd gedomineerd?

Vrouwenwerk

In de sporen van de Franse revolutie van 1789
en de Verlichting, krijgen vrouwen tijdelijk meer ruimte,
maar in de 19de eeuw volgt een conservatieve tegenreactie.
Vrouwen worden nadrukkelijk
naar de huiselijke sfeer verbannen.
Deze ongelijkheid leidt eind 19de eeuw
tot de eerste tastbare emancipatiebeweging
met als resultaat: vrouwenkiesrecht.

Emancipatiegolven

Tussen de twee wereldoorlogen
lijkt een andere tijd aangebroken.
Vrouwen dringen door in de politiek,
de wetenschap, muziek en literatuur.
Maar in de jaren vijftig worden vrouwen
weer massaal opgesloten in het ideaalbeeld
van de bevallige echtgenote achter het aanrecht.
Dit leidt eind jaren zestig tot een tweede feministische golf.
Josine de Bruyn Kops (1940 – 1987)
heeft als directeur van Museum Gouda een belangrijke rol,
zij is de eerste die een feministisch beleid voert
en werk van vrouwelijke kunstenaars aankoopt.

Met dank aan

Conservator Jorien Soepboer deed in 2024
onderzoek naar meer dan dertig vrouwen
in de collectie van Museum Gouda.
Van de gedurfde gravin Jacoba van Beieren
en de pionierende schoonschrijver Maria Strick,
tot de invloedrijke kunstenaar Charley Toorop,
glasgraveerder Johanna Breebaart die haar talenten
inzette voor de emancipatiebeweging van de 19e eeuw
en de hedendaagse Goudse Rkia Majourhate.
Het onderzoek naar de vrouwen
in de collectie van Museum Gouda werd mogelijk gemaakt
dankzij het Conservatoren Stipendium van het Cultuurfonds.

Tekst Museum Gouda 2025
zie: Museum Gouda, Gouda

zie: Atelierbezoek Jorien Soepboer

Inkijkje in ‘Ongehoord’,
zes eeuwen geschiedenis
door de ogen van vrouwen
uit de collectie van Museum Gouda.
met o.a. Charley Toorop

zie: ‘Ongehoord’, Museum Gouda (1)
zie: Museum Gouda zet vrouwen in de spotlights